Trắc nghiệm hướng nghiệp và chọn nghề

PGS-TS Huỳnh Văn Sơn

Lẽ đương nhiên, công tác hướng nghiệp cho học sinh hiện nay không thể nào thiếu bộ phận tư vấn hướng nghiệp. Hiểu một cách khoa học, tư vấn hướng nghiệp là một hệ thống những biện pháp tâm lý – giáo dục nhằm đánh giá toàn bộ năng lực thể chất và trí tuệ của thanh thiếu niên, đối chiếu các năng lực đó với những yêu cầu do nghề đặt ra đối với người lao động, có cân nhắc đến nhu cầu nhân lực của địa phương và xã hội, trên cơ sở đó cho họ những lời khuyên về chọn nghề có căn cứ khoa học, loại bỏ những trường hợp may rủi, thiếu chín chắn trong khi chọn nghề.

Có thể khẳng định, một trong những hình thức quan trọng đem lại hiệu quả cho công tác tư vấn hướng nghiệp là trắc nghiệm hướng nghiệp. Đó là việc dựa trên cơ sở nghiên cứu và đo đạc nhân cách con người một cách toàn diện được thực hiện bằng các trắc nghiệm như: Tìm hiểu hứng thú xu hướng nghề; tìm hiểu kiểu thần kinh khí chất; Trắc nghiệm tư duy; Trắc nghiệm trí nhớ; Trắc nghiệm trí tưởng tượng không gian; Trắc nghiệm chú ý; Trắc nghiệm khả năng giao tiếp; Trắc nghiệm khả năng kinh doanh… để tìm hiểu hứng thú, thiên hướng, năng lực và những phẩm chất nghề chuyên biệt của con người. Mục đích của trắc nghiệm hướng nghiệp là xác định trong những lĩnh vực hoạt động nào học sinh có thể lao động thành công nhất, tức là đem lại lợi ích tối đa cho xã hội, đồng thời cũng đem lại niềm vui và sự hài lòng cho bản thân người lao động.

Trắc nghiệm hướng nghiệp có vai trò quan trọng trong việc chọn nghề phù hợp nhất với mỗi cá nhân học sinh, vì mục đích của nó là giúp học sinh tìm hiểu được về chính bản thân mình để hướng đến việc tìm nghề phù hợp. Để chọn nghề phù hợp, học sinh nhất thiết phải đánh giá thật chính xác về phẩm chất nhân cách và năng lực của mình. Việc tìm hiểu về năng lực của cá nhân như chỉ số IQ, CQ, EQ hay những khả năng cụ thể khác như sắc giác, chú ý (sức tập trung, sức phân phối…), quan sát, tư duy không gian, trí nhớ sơ đồ, tưởng tượng sáng tạo, ngôn ngữ… là những yêu cầu tối quan trọng. Điều này có thể thực thi thông qua một số bài tập, một số trắc nghiệm. Tuy vậy, điều quan trọng không kém là phải xác định thực sự được khả năng học tập và khả năng thi tuyển của cá nhân. Khả năng này là khả năng triển vọng chứ không phải là điểm số thực tế học tập.

Trắc nghiệm hướng nghiệp nhằm tìm hiểu những đặc điểm tính cách, khí chất… của cá nhân cũng là một việc làm không kém phần quan trọng. Cá nhân phải biết mình là người có khí chất như thế nào để hướng đến những nghề phù hợp trong lược đồ. Việc tìm hiểu chính bản thân về phương diện năng lực và phẩm chất sẽ giúp cá nhân so sánh chính mình với yêu cầu của lược đồ nghề nghiệp để chọn nghề hoặc chọn nhóm nghề phù hợp nhất. Lưu ý rằng đây phải là chọn nhóm nghề chứ không chỉ là chọn khối thi.

Lẽ đương nhiên, bản thân học sinh muốn tìm đến sự phù hợp cao nhất với nghề nghiệp sẽ chọn không thể tự thân vận động đơn độc, mà rất cần có sự hỗ trợ của một số chuyên viên tư vấn hướng nghiệp hoặc một số người thực sự có kinh nghiệm hướng nghiệp – chọn nghề; các nhà tâm lý – giáo dục được đào tạo và nghiên cứu về trắc nghiệm hướng nghiệp. Bởi lẽ cần tránh sự tìm đến những cơ sở hoặc những trắc nghiệm trên những trang thông tin không chính thống mà xem đó là kết quả chính xác dẫn đến những sai lầm không nên có trong việc chọn nghề. Chuyên viên tư vấn hướng nghiệp cùng với bảng trắc nghiệm khoa học được định chuẩn là những yêu cầu quan trọng trong hiệu quả của việc tiến hành trắc nghiệm giúp học sinh lựa chọn đúng nghề, xác định đúng tương lai của mình.

Hướngnghiệp

Ứng dụng trắc nghiệm hướng nghiệp dành cho học sinh THPT

Nhằm giúp cho các bạn học sinh THPT dễ dàng trong việc lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực và sở thích bản thân, Đại học Hoa Sen đã cho ra mắt ứng dụng trắc nghiệm hướng nghiệp trên các thiết bị di động sử dụng hệ điều hành Android chính thức, mang tên MyHSU-Hướng Nghiệp.

Với giao diện thân thiện, gần gũi và dễ sử dụng, MyHSU-Hướng nghiệp sẽ là kênh thông tin kết nối giữa Trường Đại học Hoa Sen và các bạn học sinh THPT trong việc định hướng lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai.

Phần mềm Trắc nghiệm hướng nghiệp có thể sử dụng được trên các thiết bị di động với hệ điều hành Android. Phần mềm được phát hành miễn phí trên Google Play, người dùng có thể dễ dàng tải ứng dụng về thiết bị di động của mình. Hiện tại, nhà trường cũng đang tiến hành triển khai mở rộng ứng dụng này trên hệ điều hành iOS và sớm thông báo đến người sử dụng khi phát hành trên Apple Store.

Để cài đặt ứng dụng MyHSU-Hướng nghiệp, người dùng vào Google Play (Dành cho hệ điều hành Android), gõ cụm từ “Hướng nghiệp” ở mục “Tìm kiếm” và tải về.

Để thực hiện bài trắc nghiệm, trước tiên người dùng sẽ nhập những thông tin cơ bản gồm họ tên, số điện thoại và email. Bài trắc nghiệm gồm 54 câu hỏi liên quan đến tính cách, sở thích và năng lực của bản thân… Nhằm đảm bảo tính riêng tư, kết quả trắc nghiệm sẽ được gửi về email cá nhân. Kết quả trắc nghiệm sẽ phản ánh cách khoa học về tính cách của người dùng, giúp chọn ngành, chọn nghề phù hợp nhất.

Phương pháp hướng nghiệp bằng biểu đồ Enneagram

Enneagram là một hệ thống phân loại tính cách toàn diện có nguồn gốc từ Hy Lạp, trong đó “Ennea” là số 9 và “Gram” nghĩa là “bản vẽ đồ thị”.

Đây là một sơ đồ đường tròn chín điểm tương ứng với chín kiểu tính cách khác nhau, chín điểm này cách đều nhau, tạo thành một hình tam giác và một hình lục giác bên trong. Đường tròn tượng trưng cho sự hài hòa thống nhất các mặt của bản chất con người, trong khi hai hình tam giác và lục giác đan xen thể hiện sự xung khắc giữa chúng.

Trên lý thuyết của Enneagram, bản chất bẩm sinh của con người được tổng hòa bởi cả chín kiểu tính cách này. Tuy nhiên, theo thời gian, phụ thuộc vào môi trường giáo dục và những sự kiện, biến cố trải qua trong cuộc đời, mỗi chúng ta sẽ thiên dần về một kiểu tính cách cho đến khi trưởng thành.

Enneagram cũng chỉ ra trong mỗi chúng ta vẫn tồn tại một số đặc điểm của tám kiểu tính cách còn lại, có thể được bộc lộ tùy theo ngoại cảnh tác động và trạng thái tâm lý nhất định.

Nắm bắt công cụ Enneagram giúp chúng ta lập mục tiêu, hoạch định cuộc đời, động lực và cam kết để xây dựng tương lai của bản thân. Sử dụng bản mô tả chính xác tính cách của chín mẫu người, và chỉ cho mỗi cá nhân phương cách cụ thể để vượt qua những khuôn mẫu cũ, hướng đến phát triển cảm xúc, tư duy và hành vi ngày càng hoàn thiện.