Dầu cá omega-3 hiện nay được nhiều người ưa chuộng đến nỗi có phong trào gọi là “phong trào uống omega-3”. Rất nhiều người uống theo kiểu “uống triền miên, uống không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc”.

Dầu cá là loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng (TPCN) có dạng viên nang mềm, chứa vitamin tan trong dầu hoặc chất bổ dưỡng được dùng nhằm bồi dưỡng sức khỏe. Dầu cá thông dụng hiện nay chia làm 2 loại: “dầu cá chứa vitamin tan trong dầu là vitamin A, D” và “dầu cá chứa acid béo omega-3”.

Omega-3 thực chất là chất béo. Omega-3 không phải chỉ là một chất, mà là một nhóm acid béo không bão hoà. Có ba loại acid béo omega-3 liên quan đến sinh lý hoạt động của con người là axit α-linolenic (ALA), được tìm thấy trong dầu thực vật, eicosapentaenoic acid (EPA) và docosahexaenoic acid (DHA) tìm thấy trong cá ở vùng biển lạnh và sâu. Acid béo omega-3 cũng có thể tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm khác nữa. Các loại omega-3 là EPA và DHA là 2 loại có lợi cho sức khỏe nhất. Cơ thể người thường không tổng hợp được cả ba loại acid béo vừa kể, mà phải lấy từ nguồn thực phẩm.

Chất béo chứa một nối đôi là omega-3 được xem là tốt cho tim mạch do dùng nó đúng liều có thể làm giảm cholesterol xấu trong máu xuống mà không ảnh hưởng đến cholesterol tốt. Nhiều công trình nghiên cứu còn chứng tỏ EPA, DHA đúng liều, đúng cách được bổ sung có thể làm giảm lượng triglycerid máu, làm giảm tỷ lệ bệnh động mạch vành, giảm tỷ lệ bị nhồi máu cơ tim.

Cũng do những lợi ích đã được chứng thực, Hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyên nên ăn cá ít nhất hai lần trong tuần (loại cá trong mỡ có chứa acid omega-3). Người ta nhận thấy người Eskimo hiếm bị bệnh động mạch vành (động mạch vành bị hẹp bít do cặn mỡ) vì dân tộc này ăn rất nhiều cá có chứa acid béo omega-3, kể cả omega-6. Tuy nhiên, dùng omega-3 liều cao để trị bệnh cần có chỉ định của bác sĩ.

Dầu cá chứa omega-3 hiện nay được lưu hành dưới dạng thực phẩm chức năng (TPCN). Hiện có 2 loại TPCN chứa omega-3: loại dầu cá thiên nhiên chứa acid béo ở dạng triglycerid (acid béo kết hợp với glycerol) và loại dầu cá chế biến chứa acid béo ở dạng ethyl ester (acid béo kết hợp với ethanol). Loại chế biến được ra đời nhằm cung cấp lượng omega-3 nhiều hơn (loại thiên nhiên chỉ chứa khoảng 30% omega-3), cũng như cung cấp DHA nhiều hơn (thiên nhiên chỉ chứa 12% DHA).

Dùng dầu cá được ghi là TPCN, ta vẫn phải dùng đúng liều lượng theo hướng dẫn thì mới an toàn. Hiện nay có tình trạng nhờ quảng cáo, tiếp thị rầm rộ nên nhiều người cả tin, cứ tưởng TPCN là “thần dược” chữa bá bệnh. Như có người uống “dầu cá omega-3” trong suốt cả một năm với hy vọng là giúp “mỡ trong máu” tốt, nhưng không ngờ khi khám sức khỏe thì bị rối loạn lipid huyết, tức mỡ trong máu, trong đó có cholesterol tăng cao. Ở đây, đương sự không biết “dầu cá” chỉ có tác dụng hỗ trợ, còn có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu có chế độ dinh dưỡng không tốt, ăn quá thừa năng lượng như ăn nhiều dầu mỡ, uống nhiều bia rượu, hoặc người đó đã nhuốm bệnh gọi là rối loạn lipid huyết thì dù uống bao nhiêu dầu cá người đó vẫn bị tăng mỡ máu như thường.

Hiện nay, thông tin mới nhất cho biết, ở Mỹ đã chấp thuận cho lưu hành một sản phẩm chứa acid omega-3 được dùng làm thuốc chữa bệnh chứ không phải là TPCN. Tức là Cục Quản Lý Dược phẩm và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã chấp thuận cho phép viên tổng hợp chứa chủ yếu EPA (biệt dược Vascepa) được dùng trong điều trị tăng triglyceride máu. Xin được nhắc lại, Vascepa là thuốc chứa EPA liều cao và khi ra đời đã được kiểm tra chất lượng dược phẩm rất chặt chẽ (khác với TPCN không được quản lý chặt chẽ như thế) và chỉ được bác sĩ kê đơn thuốc mua về dùng như một dược phẩm.

Như vậy, ăn uống đầy đủ, đa dạng và cân bằng tỷ lệ các chất dinh dưỡng thì nhiều khi không khác gì dùng TPCN, vì thực chất đa số TPCN đều bắt nguồn và chế biến từ thực phẩm. Có nhiều chuyên gia cho rằng ăn cá, nhất là cá biển tốt hơn dùng dầu cá. Nếu có điều kiện về tài chính, có thể dùng các loại TPCN thuộc loại hỗ trợ, bồi dưỡng như dầu cá chứa omega-3 (dùng bổ sung vì sợ ăn uống thiếu) với ý thức thận trọng như dùng thuốc. Chứ không dùng theo kiểu “phong trào uống omega-3, uống triền miên để không bổ bề ngang cũng bổ bề dọc”. Cần mua chế phẩm có nguồn gốc rõ ràng, ở nơi có địa chỉ cụ thể như nhà thuốc. Nếu đang được điều trị bệnh bởi bác sĩ, nên thông báo bác sĩ biết để có ý kiến về việc dùng TPCN là omega-3.

Trong trường hợp nghi ngờ bị rối loạn mỡ máu, tốt nhất không mua dầu cá omega-3 về tự chữa bệnh. Mà nên đi khám, khi đó bác sĩ sẽ khám và chỉ định làm những xét nghiệm đầy đủ để đánh giá tình trạng mỡ trong máu. Việc dùng thuốc trị rối loạn lipid huyết (hay thuốc hạ mỡ máu) hay dùng nhũng chế phẩm hỗ trợ hoàn toàn tùy thuộc vào bác sĩ khám và điều trị cho bạn.

Theo khoe24h